Hoe kan je van wijklabs een nog groter succes maken?
Als je in Arnhem studeert, heb je bij veel studies de mogelijkheid om te leren van de praktijk. In zogenaamde wijklabs werken studenten van verschillende scholen en universiteiten aan maatschappelijke vraagstukken. Uiteraard samen met hun docenten, andere professionals en inwoners van de wijk. De samenwerking tussen de gemeente Arnhem, scholen en lokale bedrijven valt onder de noemer Arnhemse Leeragenda (voorheen City Deal Kennis Maken). Deze Leeragenda lijkt een win-winsituatie voor inwoners en studenten. Je pakt een maatschappelijk probleem aan en studenten doen praktijkervaring op.
Leerprocessen in de wijken
De partijen van de Arnhemse leeragenda wilden meer weten over de leerprocessen in de wijken, over wat werkt en waarom. Een mooie kans voor Cassandra Onck, artistiek onderzoeker vanuit ArtEZ, Saskia Weijzen en Wietske Kuijer-Siebelink, beiden onderzoekers vanuit het lectoraat Responsief Beroepsonderwijs, om hier onderzoek naar te doen. Naast dat wat werkt, leggen de onderzoekers ook bloot wat er nog beter kan. Saskia en Cassandra vertellen over hun onderzoek en wat hen opviel.
Creatieve onderzoeksmethoden
Om de vraag wat werkt goed te kunnen beantwoorden was iets anders nodig dan enquêtes of interviews. Saskia: ‘Hier kwam de ervaring van Cassandra met het inzetten van creatieve onderzoeksmethoden goed van pas. Zo waren we in staat de subtiele kennis op te halen die we nodig hadden.’ De onderzoekers hebben zich gericht op twee Arnhemse wijklabs. Ze hebben aan alle activiteiten in de wijklabs deelgenomen en zelf ook onderzoeksactiviteiten georganiseerd. Cassandra vertelt over een workshop waarbij een gezamenlijk tekstloos manifest werd gemaakt van enkel beelden. ‘Een methode waaraan iedereen kan meedoen’, legt Cassandra uit.
Bevindingen
Door zoveel aanwezig te zijn in de wijklabs en te observeren wat er gebeurt, zagen zij een aantal opvallende dingen. Saskia: ’we zagen dat studenten vanuit hun eigen perspectief keken naar de mogelijkheden van de buurtbewoners. Het blijkt lastig en tijdrovend om bewoners te bereiken en actief mee te laten denken. Door tijdsnood staat het onderwijs van de student voorop in plaats van het contact met de bewoner. Wat wij opvallend vonden is dat dit door studenten en docenten niet als een probleem werd ervaren.’ Cassandra: ‘het is bijna alsof ‘de inwoner’ een abstract begrip is. Terwijl wij zelf ook inwoner zijn van een wijk en onderdeel uitmaken van de vraagstukken die we proberen op te lossen.’ Saskia: ‘Als het oplossen van maatschappelijke vraagstukken de focus is, dan is het essentieel dat je samenkomt, werkelijk in contact komt met de buurtbewoners.’
Samen nieuwe kennis maken
De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat je, om lokaal lerend samen te werken, alle partners aan tafel moet krijgen. Al deze partners brengen hun eigen specifieke kennis in en hieruit ‘maak je nieuwe kennis’, in verbinding met de vraag. Het daadwerkelijk ‘kennismaken’, elkaar beter begrijpen, is de basis voor samenwerken en leren rondom maatschappelijke opgaven. Het samenwerken met een ander kan best spannend zijn, ‘maar is zo mooi als het lukt’ aldus Saskia. ‘Als we samen leren op een goede manier vormgeven, dan kunnen we met elkaar bijdragen aan een betere toekomst. Een toekomst die we allemaal niet kennen, maar samen te creëren hebben’.
Uitdaging voor studenten
Hier ligt een mooie uitdaging voor toekomstige studenten van de wijklabs. Hoe haal je ieders kennis op en leer je met elkaar de toekomst vorm te geven? Hoe bereik je alle betrokken partijen en met name de buurtbewoners? De echte win-winsituatie ontstaat als de studenten in staat zijn de doelgroep te betrekken bij hun onderzoek en ze gezamenlijk een oplossing bedenken. Eén die daadwerkelijk aansluit bij de behoefte van de buurtbewoners. Creatieve methoden kunnen hierbij helpen.
Ogen geopend
Het onderzoek laat Saskia nog niet los. Ze gaat ermee verder in haar promotieonderzoek. Dit onderzoek heeft in ieder geval de ogen geopend van docenten en studenten. Er worden mooie gesprekken gevoerd over het doel van de wijklabs. Heeft het leerproces van de student prioriteit of gaat het om het gezamenlijk oplossen van maatschappelijke vraagstukken? Het is aan de mensen van de wijklabs om de aanbevelingen uit het onderzoek in de praktijk te brengen en ‘door kennis te maken met elkaar, nieuwe kennis te maken met elkaar’.